as

as

Tuesday, March 28, 2017

ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ


Είναι κοινό μυστικό σε όλους όσους παρακολουθούν τις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις ότι ο πλανήτης βρίσκεται και πάλι αντιμέτωπος με ένα μεγάλο διχασμό. Οι μάχες ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα είναι σκληρές και το μέλλον προβλέπεται αβέβαιο.

Διακινδυνεύω να πω ότι ο νικητής αυτού του πολέμου θα κρίνει και τη μορφή που θα έχει ο κόσμος στις επόμενες δεκαετίες. Το παράξενο είναι πως δεν έχουμε να κάνουμε με μία σύγκρουση δύο διαφορετικών πολιτικών ιδεολογιών, ή δύο εθνών, ή δύο θρησκειών. Στη μία μεριά του ρινγκ βρίσκεται η παγκοσμιοποιημένη καπιταλιστική οικονομία που δεν γνωρίζει σύνορα και στην άλλη ο κλειστός-εθνικός και καλά προστατευμένος καπιταλισμός. Με άλλα λόγια, καπιταλισμός εναντίον καπιταλισμού. Οι ρομαντικές μέρες για τους ορκισμένους καπιταλιστές, τότε που οι πολιτικές ελίτ από κάθε μέρος της Γης έτρεχαν να υιοθετήσουν αυτό το φανταστικό οικονομικό σύστημα, ανήκουν οριστικά στο παρελθόν.

Η εκλογή του Τραμπ στις ΗΠΑ και η απόφαση του βρετανικού λαού για Brexit ήταν απλά τα δύο πιο σημαντικά γεγονότα που σηματοδοτούν τη νέα εποχή. Δύο γεγονότα που δεν μπορείς να αγνοήσεις και θα φέρουν μία σειρά απο εξελίξεις σε πολλές χώρες. Στην Αμερική δεν άλλαξε απλά ο σοφός τιμονιέρης. Από το άνοιγμα του Ομπάμα σε "φίλους και εχθρούς" και τις εμπορικές συμφωνίες που σφράγισαν την παγκόσμια αποεθνικοποίηση της οικονομίας περάσαμε στο άλλο καπιταλιστικό άκρο. Ο Τραμπ θέλει να αυξηθεί το χρήμα που κυκλοφορεί (και τελικά μένει) στις ΗΠΑ και να περιορίσει τόσο την οικονομική εμπλοκή της υπερδύναμης στο ΝΑΤΟ, όσο και τις κάθε είδους φανερές και κρυφές παρεμβάσεις των Αμερικανών σε άλλες χώρες. 

Όσο για το Brexit, είτε θελήσεις να κάνεις μία ξύλινη ανάλυση και να υπογραμμίσεις ότι το Νησί δεν θέλει να έχει καμία σχέση με τη σημερινή γερμανοκρατούμμενη Ευρώπη, γιατί έχει τα εφόδια να ανταπεξέλθει και μόνο του με επιτυχία στην παγκόσμια θαλασσοταραχή, είτε προτιμήσεις να πεις ότι οι κάτοικοι της Αγγλίας δεν θέλουν να γλύφουν τα αρχίδια του Σόιμπλε, θα καταλήξεις στο ίδιο συμπέρασμα: Αποφάσισαν να ασχοληθούν με την Αγγλία και όχι με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δύο χώρες που αγάπησαν όσο λίγοι την παγκοσμιοποίηση και αγωνίστηκαν με πάθος για τη δημιουργία της τέλειας διεθνοποιημένης Αγοράς, που δεν θα υπακούει σε κανόνες και περιορισμούς, στρέφονται και πάλι με προσεκτικά βήματα στην ασφάλεια της ελεγχόμενης εθνικής οικονομίας.

Αν συνδυάσεις αυτά τα γεγονότα με την προκλητική συγκέντρωση του πλούτου στα χέρια ελάχιστων ανθρώπων (θυμόμαστε την πρόσφατη οικονομική έκθεση της Oxfam που σημείωνε ότι οκτώ άνθρωποι κατέχουν περισσότερα από όσα κατέχει ο μισός πληθυσμός του πλανήτη!) και την παγκόσμια οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2008, τη μεγαλύτερη κρίση των τελευταίων ογδόντα ετών που άφησε πίσω της εκατομμύρια άνεργους, ανασφάλιστους και κατεστραμμένους ανθρώπους, τότε θα διαπιστώσεις ότι τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά. Οι χώρες σαν τη Γερμανία, που ευτύχησαν να πουλάνε ελεύθερα τα προϊόντα τους σε όλη την Ευρώπη και να κερδίζουν τεράστια ποσά από αυτή την ιστορία, είναι ξεκάθαρα αντιμέτωπες με τις χώρες που δεν έχουν το ίδιο κέρδος με το άνοιγμα των εμπορικών συνόρων γιατί το χρήμα που φεύγει δεν επιστρέφει ποτέ σε ικανοποιητικές ποσότητες.   

Ας μην ξεχνάμε ότι, πέρα από τα οικονομικά θέματα, ο καπιταλιστικός εμφύλιος έχει και άλλες αιτίες. Για παράδειγμα, στην Ευρώπη συνυπάρχουν πολλές χώρες με υπερανεπτυγμένο εγωισμό, πλούσια ιστορία, ισχυρές παραδόσεις και γλώσσες που μιλιούνται από εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους. Αυτή η μάχη δεν αφορά μόνο την "πολιτισμένη" Δύση που, παραδοσιακά, θέλει να κάνει κουμάντο στον πλανήτη. Η διάθεση της Κίνας και της Ινδίας θα δώσει άλλο χρώμα στον μπερδεμένο παγκόσμιο καμβά. Οι χώρες που έρχονται από την Ανατολή γεμάτες όρεξη διεκδικούν το δικό τους μερίδιο και όσο περνάει ο καιρός θα έχουν, δικαιολογημένα, πιο πολλές απαιτήσεις.

Θα ήταν παρακινδυνευμένο να κάνεις μια πρόβλεψη για το ποιος καπιταλισμός θα επικρατήσει. Μέχρι στιγμής, οι λαοί βλέπουνε τα μαχαίρια να έχουν βγει από τις θήκες τους, αλλά ο ρόλος του παρατηρητή δεν τους ταιριάζει. Ξέρουμε καλά ότι ο καπιταλισμός (και στις δύο μορφές του) είναι καταδικασμένος να βλέπει μόνο το κέρδος και να οδηγεί την ανθρωπότητα στη μιζέρια. Αδυνατεί να μιλήσει για οτιδήποτε εκτός του κέρδους. Δεν ενδιαφέρεται για τις τρομακτικές οικονομικές ανισότητες, για τις ανθρώπινες σχέσεις και τον πολιτισμό.

Ο εθνικός καπιταλισμός μπορεί να οδηγήσει σε αιματηρούς στρατιωτικούς πολέμους όταν ζητήσει περισσότερο ζωτικό χώρο για να εξασφαλίσει την περαιτέρω ανάπτυξή του. Το έχει κάνει στο παρελθόν, δεν θα διστάσει να το κάνει και στο μέλλον. Ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός με τα τοξικά ομόλογα, τα παράγωγα και τους σούπερ υπερεθνικούς οργανισμούς που τζογάρουν νυχθημερόν ανύπαρκτο πλούτο μπορεί να τινάξει τα πάντα στον αέρα εξαιτίας ενός κοκαρισμένου golden boy.

Ίσως οι πιο προνοητικοί καπιταλιστές θέλουν να αφήσουν κάποια ψίχουλα παραπάνω στις μικρομεσαίες τάξεις γιατί στο βάθος βλέπουν τις γκιλοτίνες να δουλεύουν υπερωρίες. Μπορεί να φοβούνται ότι η ανεξέλεγκτη παντοδυναμία της αυτονομημένης Αγοράς θα περάσει από πάνω τους χωρίς να τους δώσει περιθώριο αντίδρασης. Υπάρχει όμως και το χειρότερο σενάριο: Είναι αυτό που θέλει τον καπιταλισμό να επιστρατεύει τον ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας της δημοκρατίας με το φασισμό για να επιβάλλει στις κοινωνίες πειθαρχία στρατοπέδου, ασφάλεια φυλακής και ησυχία νεκροταφείου μέχρι να ηρεμήσει η κατάσταση και να περάσει τα μέτρα που θέλει.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι πολυδιαφημισμένες επιτυχίες του καπιταλισμού άρχισαν να ξεφτίζουν. Παίζουν μόνοι τους χωρίς αντίπαλο εδώ και 27 χρόνια σε όλο τον πλανήτη. Καλά θα κάνουν οι απολογητές του να σταματήσουν να κουνάνε το δάκτυλο και να προσπαθήσουν να εξηγήσουν την ηχηρή αποτυχία τους. Δεν εξετάζω καθόλου αν δεν ήθελαν ή αν δεν μπόρεσαν. Απλά επισημαίνω το αυτονόητο: Ο παγκόσμιος πλούτος είναι περισσότερος από ποτέ και η διανομή του είναι πιο άδικη από ποτέ.                   




















































  







No comments:

Post a Comment