80 χρόνια πριν από σήμερα, στις 9/5/1936, είχαμε τα αιματηρά γεγονότα της απεργίας των καπνεργατών στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Γεγονότα γεμάτα από πορείες, νεκρούς, τραυματίες και τις κλασικές αυταρχικές κυβερνητικές αποφάσεις που βλέπουμε κάθε φορά που το στρατόπεδο των από πάνω κινδυνεύει να χάσει την εξουσία του.
Η αρχή έγινε με την κατάληψη του καπνεργοστασίου "Κομέρσιας". Οι εργάτες είχαν υποβάλει τα αιτήματά τους στον εργοδότη και όταν αυτός τα απέρριψε, κατέλαβαν το εργοστάσιο, κλείστηκαν μέσα σε αυτό, άπλωσαν πανό και μαύρες σημαίες στα παράθυρα και ζήτησαν τη συμπαράσταση των άλλων εργοστασίων. Πέτυχαν το στόχο τους και μέσα σε λίγες μέρες κηρύσσεται παν – καπνεργατική απεργία διαρκείας με την κάλυψη της "Πανελληνίου Καπνεργατικής Ομοσπονδίας" και την υποστήριξη της "Ενωτικής Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδος".
Το κύριο αίτημα των εργατών ήταν η αύξηση του ημερομισθίου από τις 75 στις 135 δραχμές, σε εφαρμογή της συμφωνίας του 1924 (γνωστής ως "σύμβασης Παπαναστασίου"), που όμως αθετούσαν οι καπνέμποροι εξαιτίας της μεγάλης ανεργίας που μάστιζε τον κλάδο. Είναι χαρακτηριστικό ότι πολλοί καπνεργάτες δούλευαν χωρίς να αμείβονται, μόνο και μόνο για να τους επικολλούνται ένσημα και να μην χάνουν το δικαίωμα της περίθαλψης. Σας θυμίζει κάτι αυτό, από την εποχή των μνημονίων;
Στις 8/5/1936 η Χωροφυλακή εμποδίζει χιλιάδες διαδηλωτές να κατευθυνθούν προς το Διοικητήριο, όπου έδρευε η Γενική Διοίκηση Βορείου Ελλάδος (το σημερινό Υπουργείο Μακεδονίας - Θράκης). Οι διαδηλωτές δεν το βάζουν κάτω γιατί έχουν όλο το δίκιο με το μέρος τους και ξεσπάνε συγκρούσεις με πολλούς τραυματίες. Η κρατική βία που άσκησε η Χωροφυλακή προκαλεί την αυθόρμητη συμπαράσταση και άλλων εργαζομένων. Η κατάσταση μυρίζει μπαρούτι. Η κυβέρνηση του, μετέπειτα δικτάτορα, Μεταξά, που λίγο πριν είχε πάρει ψήφο εμπιστοσύνης από τα δύο μεγάλα κόμματα της εποχής (το Λαϊκό και το Φιλελεύθερο) είναι σε δύσκολη θέση.
Την επόμενη μέρα, σε μια συγκέντρωση στο κέντρο της πόλης κοντά στη διασταύρωση Εγνατίας και Βενιζέλου, οι χωροφύλακες του Ε’ Αστυνομικού Τμήματος – που βρισκόταν στην Εγνατία απέναντι από τα λουτρά "Παράδεισος" στην πλατεία Αριστοτέλους – πυροβόλησαν χωρίς λόγο πάνω στους συγκεντρωμένους εργάτες και σκότωσαν 7 – 8. Οι μπάτσοι έχουν χάσει κάθε έλεγχο και συνεχίζουν το πιστολίδι προς τους άοπλους διαδηλωτές. Στο τέλος της ημέρας υπάρχουν 12 νεκροί και πάνω από 280 τραυματίες, όλοι από την πλευρά των διαδηλωτών.
Όπως είναι λογικό, η σφαγή προκαλεί γενικευμένη αγανάκτηση και την εξέγερση των εργατών. Το τι έγινε είναι απερίγραπτο: Η Θεσσαλονίκη βράζει από οργή, οι καμπάνες των εκκλησιών καλούν τον κόσμο σε εξέγερση, οι δρόμοι γεμίζουν από αγανακτισμένες μάζες από κάθε μεριά της πόλης, άνδρες και γυναικόπαιδα με άγριες διαθέσεις λυντσάρουν χωροφύλακες, ενώ άλλοι επιδιώκουν να βάλουν φωτιά στα αστυνομικά τμήματα στα οποία αναγκάσθηκαν να κλειστούν μέσα οι δολοφόνοι. Η πολιτική ηγεσία δεν μπορεί να κάνει τίποτα.
Εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου συνόδευσαν στην τελευταία κατοικία τους 12 νεκρούς συμπολίτες τους, παρά το κλίμα τρομοκρατίας που είχε απλωθεί στη Θεσσαλονίκη και την εξάπλωση της στρατιωτικής δράσης που ανέλαβε να σώσει τους χωροφύλακες από τα εξοργισμένα πλήθη. Τις επόμενες ημέρες τα πνεύματα άρχισαν να ηρεμούν. Στις 12/5/1936 η απεργία έληξε, καθώς έγιναν δεκτά σχεδόν όλα τα αιτήματα των καπνεργατών, ενώ η κυβέρνηση υποσχέθηκε ότι θα τιμωρήσει τους υπεύθυνους της αιματοχυσίας, κάτι που δεν έγινε ποτέ γιατί η εξουσία ξέρει ότι εκτός από το αύριο υπάρχει και το μεθαύριο. Και κάποιο κοντινό ή μακρινό μεθαύριο θα χρειαστεί ξανά τις σφαίρες των μπάτσων για να σώσει τον εαυτό της...
Αυτά έγιναν τότε. Σήμερα, η πόλη της Θεσσαλονίκης παρά τις τραγικές οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες, παρά τα απανωτά μνημόνια, παρά την μεγάλη ανεργία, παρά τους χριστιανοταλιμπάν τραγοπαπάδες, παρά τις κάλπικες υποσχέσεις των πολιτικών για μετρό και πράσινα άλογα φαίνεται να προτιμάει τον φραπέ, τη μπουγάτσα και τις εύκολες και ανέξοδες κουβέντες. Τα όποια αντιεξουσιαστικά χαρακτηριστικά της πόλης εμφανίζονται στις αρχές Δεκεμβρίου ή στο γήπεδο της Τούμπας. Καιρός είναι για τον κόσμο της πόλης να καταλάβει ότι υπάρχει και κάτι άλλο, πολύ πιο όμορφο και γοητευτικό. Υπάρχει η Θεσσαλονίκη που αντιδράει, παλεύει, ματώνει και στο τέλος νικάει.
*Αρκετά στοιχεία του κειμένου είναι παρμένα από το ημερολόγιο του αναρχικού αγωνιστή Γιάννη Ταμπτάκου έτσι όπως δημοσιεύτηκε το 1995 στην εφημερίδα "Άλφα" και την ιστοσελίδα http://www.vrahokipos.net/old/history/gr/salonika_may.htm
No comments:
Post a Comment