ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ

Είναι ξεκάθαρο εδώ και χρόνια ότι το γήπεδο της αναμέτρησης των ισχυρών αυτού του κόσμου έχει μεταφερθεί για τα καλά στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο. Ο αιματηρός πόλεμος της Συρίας όπου οι πάντες (ΗΠΑ, Ρωσία, Ευρώπη, Τουρκία) έβαλαν το χεράκι τους στη διάλυση της χώρας, οι διακρατικές συμφωνίες για αγωγούς τύπου Eastern Mediterranean (EastMed) που στοχεύουν να μεταφέρουν φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Φυσικού Αερίου μέσω Ελλάδας και οι κάθε είδους συμφωνίες ανάμεσα στις χώρες το επιβεβαιώνουν καθημερινά.

Οι κινήσεις της ελληνικής κυβέρνησης να υπογράψει συμφωνίες με την Ιταλία και την Αίγυπτο ήταν βήματα που οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στο τέλος του δρόμου: Σύντομα η Ελλάδα θα καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την Τουρκία για το θέμα της θαλάσσιας Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης κάθε χώρας. Το πρώτο δεδομένο στην παγκόσμια πολιτική είναι ότι οι χώρες δεν έχουν αισθήματα, έχουν μόνο συμφέροντα. Το δεύτερο δεδομένο είναι ότι σε κάθε συμφωνία κάτι κερδίζεις και κάτι χάνεις. Το τρίτο δεδομένο είναι ότι ποτέ δεν έχεις σε όλα δίκιο. Οι συμφωνίες της ελληνικής κυβέρνησης με την Ιταλία και την Αίγυπτο δεν είναι αιτία πανηγυρισμού για την εγχώρια διπλωματία σε καμία περίπτωση. Είναι όμως συμφωνίες που ρυθμίζουν ζητήματα που ήταν ανοιχτά για δεκαετίες. Και οι Έλληνες πολιτικοί βιάζονται να τα ρυθμίσουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα γιατί έχουν εισέλθει σε μία καινούργια φάση, όπου το να είσαι μαριονέτα των ΗΠΑ ή της Γερμανίας και να κάνεις ότι σου λένε οι νταβατζήδες σου δεν σου εξασφαλίζει καμία τύχη.

Η μεγάλη στρατιωτική ομπρέλα του ΝΑΤΟ, που καλύπτει τόσο την Ελλάδα όσο και την Τουρκία, δεν κατάφερε ούτε να προσφέρει σταθερότητα, ούτε να δρομολογήσει οριστικές λύσεις, ούτε να αποκλιμακώσει τις εντάσεις στην περιοχή. Κάθε άλλο. Από την άλλη μεριά, οι χώρες που αποτελούν την Ευρωζώνη μπορεί αθροιστικά να συνθέτουν ένα οικονομικό γίγαντα με τεράστια δύναμη, αλλά πολιτικά δεν μπορούν να σχηματιστούν σε μία ενιαία οντότητα γιατί απλούστατα η κάθε μία κοιτάζει το μεμονωμένο συμφέρον της. Η Ευρώπη δεν βγαίνει πιο ενωμένη όταν απλά μοιράζει χρήμα για να βουλώσει τρύπες και αδυνατεί να παράξει ενιαία πολιτική. Βγαίνει πιο αδύνατη. Αυτό το έχει καταλάβει ο σουλτάνος και σε συνδυασμό με την έλλειψη αμερικανικής παρέμβασης, που αγγίζει τα όρια της αδιαφορίας, και τις λυκοφιλίες με τη Ρωσία τα παίζει όλα για όλα. Ο Ερντογάν ξέρει ότι ποτέ δεν θα πάρει όσα θέλει άλλα επιμένει στο παιχνίδι του ωμά και απροκάλυπτα. Οτιδήποτε κερδίσει είναι καλύτερο από το τίποτα στη Συρία, τη Λιβύη και τις ταραγμένες θάλασσες της Ανατολικής Μεσογείου. Έστω και τα ψίχουλα.

Θεωρεί ότι τώρα είναι η στιγμή του. Έχει δίκιο; Αυτό δεν μπορεί να το ξέρει κανείς και θα το δείξει η ιστορία. Το μόνο σίγουρο είναι ότι όποιος ανοίγει συνεχώς νέα μέτωπα, μακροπρόθεσμα χάνει. Νομοτελειακά. Και ο σουλτάνος κινδυνεύει να τα χάσει όλα, όπως κάθε σοβαρός παίκτης. Μερικοί μπορούν να βλέπουν σαν επίδειξη ισχύος τα καρναβαλικά εθνικιστικά πανηγύρια αλλά οι γνώστες τα βλέπουν σαν ένδειξη αδυναμίας. Όπως γράφει ο αρχισυντάκτης της τουρκικής (εξόριστης) ιστοσελίδας Ahvalnews Γιαβούζ Μπαϊντάρ «Ο Ερντογάν είναι σαφώς σε άμυνα αυτή τη στιγμή, αλλά με εξαιρετικά επιθετικό τρόπο. Προσπαθεί να σταθεροποιήσει τη θρυμματισμένη δύναμή του». Όταν οι πολιτικοί δεν τα πηγαίνουν καλά στο εσωτερικό, βλέπε τουρκική οικονομία,προσπαθούν να ρεφάρουν και να πετύχουν “διπλωματικές επιτυχίες”. Αντίστροφα, όταν δεν τα πηγαίνουν καλά στο εξωτερικό, το γυρνάνε στην υποχρέωση της ανάπτυξης εντός της επικράτειας. Βέβαια, τα επικοινωνιακά πυροτεχνήματα μπορούν να οδηγήσουν ενίοτε και σε απρόβλεπτα περιστατικά και για αυτό εκτιμώ ότι σύντομα θα υπάρξει μία πρωτοβουλία από ισχυρό παράγοντα, έτσι ώστε να υπάρξει μία συνολική διευθέτηση στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ας μην ξεχνάμε ότι με τη Συρία διαλυμένη και το Λίβανο να μυρίζει μπαρούτι μετά την έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού, κανένας δεν θέλει μία στρατιωτική σύγκρουση που μπορεί να τινάξει στον αέρα ολόκληρη την περιοχή. Για αυτό την ίδια ώρα που το Oruc Reis βολτάρει στα όρια του offside για να δείξει ότι πραγματοποιεί δήθεν ερευνητικές δραστηριότητες, η τουρκική διπλωματία κινείται άμεσα για να υπογράψει συμφωνίες για τις ΑΟΖ με Λίβανο, Παλαιστίνη και Ισραήλ. Όπως ο Μακρόν επισκέφτηκε το Λίβανο με αποικιοκρατικό στυλ για να δείξει ότι επιδιώκει να προσφέρει μια στοργική γαλλική αγκαλιά στο λιβανέζικο λαό, δηλαδή να ενισχύσει με κάθε τρόπο τα συμφέροντα της Γαλλίας και να εκμεταλλευτεί τη συγκυρία, κάτι ανάλογο έκανε και ο σουλτάνος: Ο υπουργός Εξωτερικών Ντεβλέτ Τσαβούσογλου ταξίδεψε πρόσφατα στο Λίβανο και δήλωσε το εξής θεϊκό «με εντολή Ερντογάν η Άγκυρα είναι έτοιμη να δώσει την τουρκική υπηκοότητα σε εκείνους τους Λιβανέζους που αυτοπροσδιορίζονται ως Τούρκοι ή Τουρκμένοι».

Οι κυβερνήσεις σε Ελλάδα και Τουρκία έχουν ήδη φροντίσει να έχουν τα ΜΜΕ στο εσωτερικό με το μέρος τους. Στην Ελλάδα έχουν εξαγοραστεί με χρήμα, στην Τουρκία κανείς δεν διανοείται να γράψει κάτι αρνητικό εις βάρος του σουλτάνου γιατί την επόμενη μέρα θα βρεθεί στη φυλακή χωρίς δίκη. Επομένως, θα σερβίρουν κάθε αποτέλεσμα αυτής της διαπραγμάτευσης σα νίκη. Όσο για το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης; Φυσικά και είναι ηλίθιο να υποστηρίζει η Τουρκία ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα. Το Καστελόριζο, όπως και κάθε νησί, διαθέτει υφαλοκρηπίδα. Μόνο που υπάρχει ένα προβληματάκι: Η υφαλοκρηπίδα του δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να διαμορφώσει συνθήκες γειτνίασης μεταξύ της ελληνικής και κυπριακής ΑΟΖ. Και όταν ο Έλληνας πρωθυπουργός λέει ότι επιδιώκει ένα καλόπιστο διάλογο βασισμένο στο Διεθνές Δίκαιο και στον αμοιβαίο σεβασμό σημαίνει πως ξέρει ότι η συμφωνία θα είναι χειρότερη από αυτήν που θα ήθελε το κοινό που τον εξέλεξε. Τα υπόλοιπα σύντομα...