ΟΤΑΝ ΧΡΕΟΚΟΠΟΥΝ ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Λίγες μέρες πριν, η κατάρρευση δύο αμερικανικών τραπεζών μέσα σε τρία 24ωρα σήμανε και πάλι συναγερμό στον αμερικάνικο αλλά και παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό τομέα.

Oι αναμνήσεις του 2008 από την πτώχευση της Lehman Brothers που «ανοίχθηκε» υπερβολικά στις δόσεις ενυπόθηκων δανείων υψηλού κινδύνου επανήλθαν, όπως και ο φόβος για μακελειό στις αγορές και αρνητική μεταδοτική επίδραση στις τράπεζες. Μετά τις «μικρές» Silicon Valley Bank (SVB) και Signature Bank, αντιμετωπίζει προβλήματα ρευστότητας ο παγκόσμιος κολοσσός της Credit Suisse με έδρα την Ελβετία.

Βέβαια, οφείλω να ομολογήσω ότι, αυτή τη φορά, η κυβέρνηση των ΗΠΑ κινήθηκε ταχύτατα: Εξαγόρασε τις τράπεζες, οι καταθέτες είχαν τη δυνατότητα να τραβήξουν ποσά μέχρι 250.000 δολάρια και η Federal Reserve ενήργησε γρήγορα για να «σώσει» τους πελάτες των τραπεζών που είχαν καταθέσεις πάνω από το ασφαλιζόμενο ποσό. Επίσης, θέσπισαν νέα μέτρα για να βοηθήσουν τις τράπεζες που χρειάζονται βοήθεια να συγκεντρώσουν τα μετρητά. Παρόλα αυτά, η κατάρρευση των δύο τραπεζών προκάλεσε σκεπτικισμό, αναστάτωση και δικαιολογημένους φόβους ότι μια άλλη τράπεζα θα μπορούσε να οδηγηθεί σε παρόμοια μοίρα.

Η κατάρρευση της Silicon Valley Bank είναι η μεγαλύτερη από την οικονομική κρίση του 2008 και η δεύτερη μεγαλύτερη τραπεζική χρεοκοπία στην ιστορία των ΗΠΑ. Συνέβη μέσα σε λιγότερο από 48 ώρες όταν οι πελάτες της απέσυραν 42 δισεκατομμύρια δολάρια, σχεδόν το ένα τέταρτο των συνολικών καταθέσεων της τράπεζας, μέσα σε μία ημέρα! Επιπλέον, το καμπανάκι της Silicon Valley Bank ήχησε εκκωφαντικά μέσα στα κεφάλια όλων των ανθρώπων που ονειρεύονται να ξεκινήσουν μία startup εταιρία στον κλάδο της πληροφορικής που θα κατακτήσει τον κόσμο. Ο καπιταλισμός ξέρει να χρησιμοποιεί ιδανικά την κατάρα της ανθρώπινης ματαιοδοξίας, μόνο που η πραγματικότητα έχει την τάση να προσγειώνει απότομα.

Εκεί που νομίζεις ότι απέχεις ελάχιστα από το να γίνεις ο νέος super wow ιντερνετικός επιχειρηματίας, βλέπεις την τράπεζα που έδινε αβέρτα δάνεια σε startups να χρεοκοπεί. Και μπορεί οι καταθέτες να πήραν πίσω τα λεφτά τους, αλλά όσοι επένδυσαν σε τέτοιες εταιρίες πήραν το ρίσκο και έχασαν. Γιατί; That’s how the system works. Μαθαίνουμε συνεχώς για το 0,5% των ανθρώπων που ξεκίνησαν από το μηδέν και τελικά έγιναν ζάπλουτοι μετά από ένα σπάνιο συνδυασμό ικανότητας, δουλειάς και τύχης για να μην μάθουμε ποτέ για το 99,5% που έχασαν ακίνητα και περιουσίες επειδή θεωρούσαν ότι είναι θέμα χρόνου να υποκλιθεί ο πλανήτης στην τελειότητα του Κώστα από το Περιστέρι, της Σούλας από την Καλαμαριά, του John από το Bronx, της Luciana από τη Λίμα και της Daksha από το Νέο Δελχί.

Το κρίσιμο ζήτημα και ο πραγματικός πονοκέφαλος του συστήματος είναι ότι οι άνθρωποι αρχίζουν να συμπεραίνουν ότι κάτι δεν πάει καλά με τις τράπεζες. Με τη νοοτροπία, τη φιλοσοφία και τις πρακτικές τους. Η Anat Admati, καθηγήτρια οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ το λέει με απλό τρόπο: «Χάνουν την εμπιστοσύνη τους στο σύστημα. Είναι ένα αποτέλεσμα ντόμινο». Αφού χρεοκόπησαν δύο μικρές τράπεζες, γιατί να μην έχουν την ίδια τύχη και οι μεσαίες; Και αν χρεοκοπήσει κάποια μεσαία τράπεζα, μετά ποιος μπορεί να εγγυηθεί ότι η επόμενη δεν θα είναι μία τράπεζα μεγάλου μεγέθους που δεν θα μπορέσει να διασωθεί από καμία κυβέρνηση χωρίς να εφαρμοστούν άμεσα μέτρα ακραία λιτότητας για τους πολίτες;

Η κατάρρευση της Silicon Valley Bank διέλυσε την αίγλη των start up επιχειρήσεων, όπως η πτώχευση της Silvergate διέλυσε την αυταπάτη των καταθέσεων σε κρυπτονομίσματα. Κάπως έτσι, επανήλθε στην επικαιρότητα το βασικό και αιώνιο ερώτημα που απασχολεί κάθε τραπεζικό πελάτη ανά τον κόσμο: Είναι τα λεφτά μου ασφαλή; Την απάντηση σε αυτό το ερώτημα την έχει δώσει ο γνωστός πορνοφιλόσοφος Τσαρλς Μπουκόβσκι στο διήγημα «Juggernaut: Wild Horse On A Plastic Phallus», το οποίο εμφανίστηκε στο περιοδικό CREEM το 1975.

«Νομίζω ότι οι καιροί είναι πολύ πιο δύσκολοι από ότι μας λέει η κυβέρνηση. Η κυβέρνηση χρωστάει τα κέρατά της στις τράπεζες και οι τράπεζες έχουν υπερδανείσει σε επιχειρηματίες που δεν μπορούν να τα ξεπληρώσουν επειδή ο κόσμος δεν μπορεί να αγοράσει αυτό που πουλάνε επειδή ένα αυγό κοστίζει ένα δολάριο και έχουν μόνο 50 σεντς».